Το καμάρι των ελληνικών ορεινών ποταμών είναι η πέστροφα! Ένα πανέμορφο ψάρι με πολύ νόστιμο και εύπεπτο κρέας, που ανήκει στην οικογένεια των σαλμονιδών. Στο παρακάτω άρθρο θα αναφερθούμε στην πέστροφα από τη σκοπιά της βιολογίας, στη συμπεριφορά της και τις ιδιαίτερες συνήθειές της.
Η πέστροφα είναι ένα ψάρι που λατρεύει τα κρύα, καθαρά και αρκετά οξυγονωμένα νερά. Η κατάλληλη θερμοκρασία όπου σημειώνει και τη μεγαλύτερη δραστηριότητά της είναι οι 12-15 βαθμοί Κελσίου. Όταν τα νερά είναι πολύ κρύα και κάτω από τους 4 βαθμούς, η ανάπτυξή της σταματά. Και το καλοκαίρι, που η θερμοκρασία των νερών ανεβαίνει και ξεπερνά τους 20 βαθμούς, η όρεξή της για φαγητό κόβεται. Βέβαια αυτός είναι ένας βασικός κανόνας αλλά όχι απόλυτος, μιας και έχω πιάσει ψάρια και με θερμοκρασία νερού στους 26 βαθμούς! Θεωρώ πως οι συνήθειες της πέστροφας είναι διαφορετικές από ποτάμι σε ποτάμι. Το ψάρι αυτό έχει μεγάλη προσαρμοστικότητα, με βάση τα χαρακτηριστικά του ποταμού όπου ζει.
Οι πέστροφες έχουν λεπτό σώμα, σκεπασμένο με μικρά λέπια, και μεγάλο στόμα, οπλισμένο με μικρά δοντάκια ακόμα και στη γλώσσα τους! Τον χρωματισμό αυτού του ψαριού είναι πολύ δύσκολο να τον προσδιορίσουμε. Πολλοί και διαφορετικοί παράγοντες -η διατροφή τους, η βιοποικιλότητα του ποταμού, το βάθος των νερών- κάνουν τις πέστροφες να προσαρμόζονται σε κάθε κατάσταση και να αλλάζουν το χρώμα τους δημιουργώντας ένα καμουφλάζ για να ταιριάζουν απόλυτα με το περιβάλλον όπου ζουν.
Το μέγεθος της πέστροφας μπορεί να ξεπεράσει το ένα μέτρο και να φτάσει στα 10 κιλά!! Βέβαια αυτό προϋποθέτει κατάλληλο περιβάλλον για να αναπτυχθεί τόσο πολύ, και μεγάλη τύχη για να μην την βρει ο άνθρωπος σε πολύ μικρότερο μέγεθος και της αφαιρέσει τη ζωή...
Η πέστροφα είναι ένα σαρκοφάγο ψάρι. Σε μικρή ηλικία τρέφεται αποκλειστικά με νύμφες εντόμων του νερού και έντομα που παίρνει από την επιφάνειά του. Όταν αρχίζει να μεγαλώνει, προσθέτει στη διατροφή της διάφορα οστρακόδερμα, βατράχια και μικρά ψαράκια, ακόμα και του είδους της, αλλά τα έντομα παραμένουν σαν βασική διατροφή.
Η διατροφή του ψαριού παίζει μεγάλο ρόλο για τον ψαρά και είναι μία από τις απαραίτητες γνώσεις που πρέπει να κατέχει.
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Η πέστροφα είναι ένα «ανάδρομο» ψάρι, δηλαδή κολυμπά ανάποδα στη ροή του ποταμού και οδηγείται στις πηγές όπου γεννήθηκε και η ίδια για να αφήσει τα αυγά της. Αυτή η μετανάστευση ξεκινά συνήθως το φθινόπωρο, καθώς τον χειμώνα αναπαράγεται.
Εδώ θα ήθελα να τονίσω πως στη χώρα μας υπάρχει νόμος που απαγορεύει το ψάρεμά της κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής της, από την 1η Νοεμβρίου μέχρι και τις 15 Φεβρουαρίου.
Κατά τη μετανάστευση αυτή, η πέστροφα καταβάλλει τεράστιες προσπάθειες για να φτάσει στον προορισμό της, ανεβαίνοντας μικρούς καταρράκτες και πηδώντας μικρά φράγματα! Εκεί ψηλά το θηλυκό βρίσκει ένα ρηχό ρεματάκι όπου σκάβει έναν μικρό λάκκο στο χαλίκι και αποθέτει τα αυγά του. Η εναπόθεση των αυγών και η γονιμοποίησή τους από το αρσενικό γίνεται το βράδυ. Λέγεται ότι η θηλυκή αφήνει περίπου 2.000 αυγά για κάθε κιλό του βάρους της. Εάν τα νερά του ποταμού έχουν μια σταθερή ροή και στάθμη, υπολογίζεται πως τα αυγά εκκολάπτονται μέσα σε 40-50 ημέρες μετά την εναπόθεσή τους.
Μετά την αναπαραγωγή, όταν αρχίζει να ανεβαίνει η θερμοκρασία και τα νερά ζεσταίνουν, η πέστροφα παίρνει το δρόμο για πιο χαμηλά μέρη στα ποτάμια, ή και σε λίμνες, ψάχνοντας για βαθιά και δροσερότερα νερά.
ΤΑ ΛΗΜΕΡΙΑ ΤΗΣ
Όπως είπαμε, η πέστροφα ζει σε καθαρά, κρύα και αρκετά οξυγονωμένα νερά. Ιδανικά μέρη που συναντούμε αυτό το ψάρι είναι τα ορεινά τρεχούμενα ρέματα, ποτάμια, αλλά και οι λίμνες με ίδιας ποιότητας νερό. Οι πέστροφες μετά την περίοδο της αναπαραγωγής γίνονται «τοπικιστικά» ψάρια και στήνουν το καρτέρι τους σε σημεία με πιο ήσυχα νερά, που στροβιλίζουν και φέρνουν την τροφή τους. Ιδανικά σημεία για το καρτέρι τους είναι οι μεγάλες οβίρες (ειδικότερα στην αρχή της οβίρας) και μεγάλες πέτρες που οι πέστροφες κάθονται πίσω τους και αφανίζουν όποιον ζωντανό οργανισμό περάσει από δίπλα τους και από πάνω τους. Η πέστροφα είναι ένα αρκετά επιθετικό ψάρι σε ό,τι αφορά την περιοχή της. Υπερασπίζεται βίαια τη θέση της από οποιονδήποτε εισβολέα, που μπορεί να είναι ακόμα και άλλο ψάρι του είδους της. Τα μεγαλύτερα ψάρια κρατούν συνήθως την καλύτερη θέση, εκεί που το ρεύμα του νερού τούς φέρνει την περισσότερη τροφή, και δεν επιτρέπουν σε άλλα μικρότερα να πλησιάσουν. Γι' αυτό λοιπόν όταν ψαρεύετε κάποιο καλό σημείο και δεν δείτε κανένα μικρό ψάρι, να είστε πολύ προσεκτικοί γιατί μπορεί από κάτω να υπάρχει κάτι αξιόλογο!
ΕΙΔΗ ΠΕΣΤΡΟΦΑΣ
Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο είδη πέστροφας: η καφέ πέστροφα (salmo trutta «fario») και η ιριδίζουσα πέστροφα («rainbow» trout).
α) Η fario ζει στα ποτάμια της χώρας μας εδώ και χιλιάδες χρόνια. Συνήθως έχει κόκκινες και μαύρες βούλες, αν και αυτό δεν είναι απόλυτο και αλλάζει από ποτάμι σε ποτάμι.
β) Η rainbow είναι εισαγόμενη και προέρχεται από την Αμερική. Ήρθε στην Ελλάδα καθαρά για λόγους εκτροφής και διατροφής. Ο κυριότερος λόγος που εισήχθη αυτό το είδος είναι ότι ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι αρκετά υψηλότερος από αυτόν της εγχώριας πέστροφας. Αρκετές από αυτές γρήγορα κατάφεραν να προσαρμοστούν στο περιβάλλον των ποταμών μας παρέα με τις fario. (Άλλες βγήκαν ελεύθερες από τα ιχθυοτροφεία και άλλες προήλθαν από εμπλουτισμούς). Η αμερικανική πέστροφα είναι πολύ πιο αδηφάγα και λιγότερο επιλεκτική από τη δική μας, και αυτό κάνει το ψάρεμά της πιο εύκολο. Ο διάκρισή της από την εγχώρια είναι εύκολη: Το χρώμα της έχει μια κοκκινωπή φωσφοριζέ γραμμή κατά μήκος των δυο πλευρών της και δεν έχει καμία κόκκινη βούλα, σε αντίθεση με τις περισσότερες fario.
Άνθρωπος, ο χειρότερος εχθρός της
Οι φυσικοί εχθροί της πέστροφας είναι οι αρκούδες και οι αετοί, αλλά ο χειρότερος είναι ο άνθρωπος - και είναι ικανός να την αφανίσει. Η μόλυνση των ποταμών με απόβλητα εργοστασίων, τα διάφορα φράγματα που κόβουν το ταξίδι της για αναπαραγωγή και αποξηραίνουν τα ποτάμια, η αλόγιστη αλιεία με χημικά, εκρηκτικά και παράνομα μέσα έχουν βαλθεί να αδειάσουν τα ποτάμια από ζωή! Εμείς οι άνθρωποι έχουμε γίνει ένας τεράστιος καταστροφέας με στόχο να αφανίσουμε τη φύση και τον κόσμο όπου ζούμε και εμείς οι ίδιοι. Ελπίζω κάποια στιγμή -και εύχομαι να είναι σύντομα- να καταλάβουμε ότι όπου φτάνει το χέρι μας καταστρέφει τα πάντα...ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που ψαρεύουμε την πέστροφα. Η συναρπαστικότερη και δημοφιλέστερη τεχνική ψαρέματος ανά τον κόσμο είναι το ψάρεμα με τεχνητή μύγα (fly fishing). Μια παραλλαγή του fly fishing, που την χρησιμοποιούν πολλοί ψαράδες στη χώρα μας, είναι το ψάρεμα με μπαλάκι (buldo) και ένα σετ από 3-4 τεχνητές μύγες. Μια άλλη τεχνική είναι το spinning, όπου χρησιμοποιούμε διάφορα τεχνητά δολώματα όπως τις πεταλούδες, τα σιλικονούχα και τα κουταλάκια. Και τέλος υπάρχει το κλασικό ψάρεμα με ζωντανό δόλωμα, όπως σκουλήκια, ακρίδες, μικρά ζωντανά ψαράκια κτλ.
Σε γενικές γραμμές, το ψάρεμα της πέστροφας δεν είναι μια εύκολη υπόθεση και χρειάζεται αρκετές γνώσεις πάνω στις συνήθειες του ψαριού.
Εμπλουτισμός ποταμών με γόνο Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού γίνεται εμπλουτισμός σε διάφορα ποτάμια με γόνο πέστροφας. Σε ένα «πληγωμένο» ποτάμι, αυτό βοηθά πολύ τον πληθυσμό των ψαριών να επανέλθει στα φυσιολογικά του επίπεδα. Στη χώρα μας κάποιοι φίλοι ψαράδες από τα Ιωάννινα με δική τους πρωτοβουλία και έξοδα εμπλουτίζουν κάθε χρόνο διάφορα ποτάμια και παραπόταμους με γόνο. Απ' ό,τι γνωρίζω, υπάρχουν δύο ιχθυογενετικοί σταθμοί στην Ελλάδα που αναπαράγουν γόνο πέστροφας fario, ο ένας βρίσκεται στο Ανθηρό Καρδίτσας και ο άλλος στον Ασπροπόταμο Τρικάλων.
Ο εμπλουτισμός είναι μια πολύ καλή κίνηση, που μπορούμε να την κάνουμε και εμείς οι ψαράδες μόνοι μας για να βοηθήσουμε τον πληθυσμό των ψαριών στα πληγωμένα ποτάμια -και όχι μόνο- που ψαρεύουμε.
του Αποστόλη Λαχανά (Ψαρεύω Νο 25)
Πηγή:Thalassa media
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου